Jak istotnym okresem naszego życia jest dzieciństwo niech zobrazuje fakt, że jest to czas w którym kształtujemy naszą osobowość, charakter, wzorce zachowań oraz schematy przywiązania. Nie ma drugiego takiego okresu w naszym życiu, który pojawiałby się tak często w naszych myślach i wspomnieniach na każdym jego etapie.
To właśnie do dzieciństwa wracamy najczęściej i jesteśmy w stanie czując określony zapach czy słysząc konkretny dźwięk przywołać w pamięci emocje nam towarzyszące w tamtym czasie, zarówno te dobre jak i te złe.
Ten okres rozwoju człowieka możemy nazwać strategicznym, ponieważ determinuje nasze całe późniejsze życie, kształtując naszą osobowość, warunkując nasze zachowanie, sposób myślenia i wpływając na nasze późniejsze decyzje.
Dzieciństwo jest strategicznym okresem naszego życia, który tworzy naszą przyszłość. Uwarunkowania oraz schematy jakie nabyliśmy w tym okresie naszego życia, kształtują naszą osobowość oraz postawę życiową.
Z punktu widzenia neurobiologii w okresie pierwszych kilku lat życia dziecka, w mózgu zachodzi rewolucja związana z ilością tworzonych połączeń nerwowych co wynika z faktu bezpośrednich interakcji z otaczającym światem. Każde nowe doświadczenie, próba zrozumienia tego co wokół dziecka się dzieje ma swoje konsekwencje w postaci pojawiania się nowych połączeń pomiędzy neuronami. W momencie narodzin każda komórka nerwowa ma około 2,5 tysiąca takich połączeń, podczas gdy po 2-3 latach jest ich już 15 tysięcy.
Intensywność rozwoju oraz ilość przyswajanej wiedzy nie ma sobie podobnych w późniejszych okresach naszego życia.
Gdy byliśmy dziećmi nasze umysły pozostawały niezwykle elastyczne, mogliśmy uczyć się w tempie, które znacznie przewyższa te znane nam z okresu dorosłości. Posiadaliśmy niewinną motywację, mobilizującą nas każdego dnia do nauki i rozwoju, która wynikała z jednej strony z autentycznej ciekawości poznawania świata, a z drugiej z chęci dorównania wiedzą osobom dorosłym.
Umysł dziecka jest wolny od przekonań na temat swój oraz otaczającego świata, więc jego postawa i osobowość będą w dużej mierze zależeć od tego w jakich warunkach środowiskowych będzie się ono rozwijało.
Najprostsze przekonanie, które może zaważyć o naszym życiu "jestem OK" lub "nie jestem OK", nabywane jest od naszych najbliższych opiekunów, którzy najczęściej w sposób nieświadomy przekazują nam takie komunikaty. Jako dzieci nie mamy na to żadnego wpływu, nie rejestrujemy tego świadomie, nie mamy możliwości zmiany przekonań.
Z przekonaniami możemy połączyć style przywiązania, które równie mocno wpływają na nasze funkcjonowanie w dorosłości.
Teoria przywiązania (ang. attachment theory, inaczej teoria więzi) wyjaśnia, że dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje tzw. figury przywiązania, która będzie spełniać jego potrzeby – chodzi nie tylko o fizyczną opiekę, ale przede wszystkim o potrzeby emocjonalne.
Gdy dziecko traci swoją najbliższą figurę przywiązania lub nie dostaje od niej odpowiedniej dawki bezwarunkowej miłości, uwagi, czasu, wsparcia i bliskości, ma to negatywny wpływ na jego rozwój emocjonalny i umiejętność budowania zdrowych relacji w przyszłości. A brak tej umiejętności bardzo utrudnia życie na wszystkich jego kolejnych etapach.
Kim jest figura przywiązania? (inaczej: obiekt znaczący) Ze względu na model opieki dominujący w naszym społeczeństwie, figurą przywiązania zazwyczaj zostaje matka, ale w innych warunkach może być to również ojciec, babcia, opiekunka, starsze rodzeństwo lub inna osoba, która najczęściej zajmuje się maluchem w pierwszych miesiącach jego życia i z którą zbuduje ono najbliższą więź.
Wyróżniamy trzy główne style przywiązania: Bezpieczny
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania (brak właściwego wsparcia w dzieciństwie)
Unikający styl przywiązania (osoby doświadczały przemocy, karania)
Każdy z nas ma ukształtowany konkretny styl przywiązania, który determinuje nasze funkcjonowanie oraz podejmowanie decyzji.
Korelacyjne badania pokazały bardzo ważną rzecz - dzieci które w pierwszych dwóch latach życia miały zapewnione warunki bezpieczne i prawidłowe do rozwoju, w dorosłości wykazywały się pozytywną postawą; dzieci które doświadczyły czegoś przeciwnego - miały negatywne nastawienie do życia w dorosłości.
Zrozum, to jaką postawą się obecnie charakteryzujesz niemal w 100% zawdzięczasz okresowi swojego dzieciństwa, na które składa się wiele obszarów relacyjnych, poznawczych, zachowawczych oraz jakże ważne schematy więzi z najbliższymi. Nosimy w sobie traumy oraz rany, zbierane latami niczym efekt “kuli śniegowej”, które ciążą nam coraz bardziej umacniając naszą ukształtowaną w dzieciństwie postawę do otaczającego świata. Tak właśnie funkcjonujemy przez kolejne lata, postrzegając problem w innych, obwiniając wszystkich o wszystko, doszukując się powodów naszych niepowodzeń w pechu, a w przypadku sukcesu innych osób, dopatrujemy się tego wyłącznie w łutu szczęścia oraz w koneksjach i zbiegach okoliczności.
Ostatecznie, przekazujemy część naszej postawy oraz system wartości naszym dzieciom, powielając w ten sposób wielopokoleniowy schemat - porażki lub sukcesu.
Teraz odnieś powyższe do własnego dziecka, którego późniejsze życie, a nawet życie jego dzieci, niemal w wyłącznej mierze zależy od ciebie. To jaką postawą będziesz się charakteryzował na co dzień, pozytywną czy negatywną, bezpośrednio wpłynie na postawę oraz jego wzorce zachowań. Istotne jest to, że każde z rodziców posiada konkretną i odrębną rolę w kształtowaniu dziecka.
Okres dzieciństwa to fundament do budowania naszej dorosłości i jeżeli jest on ukształtowany z postawy lęku, niskiego poczucia własnej wartości oraz wycofania, to nie oczekujmy że zbudujemy stabilny, solidny i odporny na życiowe “trzęsienia ziemi” budynek naszej osobowości i charakteru.
Wszystko wymaga zaangażowania i świadomego działania, przede wszystkim kształtowanie życia naszych dzieci. Co więcej, wciąż masz możliwość wpływania na swoje życie, zmieniając nastawienie do świata oraz do własnej rzeczywistości. Wyjście z założenia “problem jest we mnie” potrafi naprawdę zmienić świat i uczynić go lepszym.
🎶możesz tego posłuchać w podcaście Lepszy.Ty
Kontakt kryzysowy dla osób w potrzebie
Bezpłatna infolinia dla dzieci, młodzieży i opiekunów – wsparcie psychologiczne w sytuacji kryzysu
1. Poradnie psychologiczno - pedagogiczne które są umiejscowione w każdym mieści Psychologowie szkolni 2. infolinii Rzecznika Praw Dziecka 800 12 12 12. Pod tym numerem telefonu młodzi ludzie, a także ich opiekunowie otrzymają bezpłatne i profesjonalnie wsparcie psychologiczne. Do dyspozycji dzieci i młodzieży jest także czat internetowy. Zarówno telefon zaufania, jak i czat zapewniają pełną dyskrecję oraz anonimowość i są dostępne siedem dni w tygodniu przez całą dobę.
3. Kryzysowy telefon zaufania dla osób dorosłych Kryzysowy Telefon Zaufania 116 123 (psychologia.edu.pl)
Comments